Ta vare på kalven – framtida i fjøset!

Av: Øystein Havrevoll, tidl. spesialrådgiver storfe

Ved fødsel:

• Tørr og rein fødebinge med nok strø
• Nok råmjølk – 1,5 l råmjølk per 10 kg levande vekt det første døgnet fordelt på minst 4 mål (etter appetitt). Seinare 6-8 l/døgn så lenge råmjølka varer. Ta vare på råmjølka til dei yngste kalvane
• Følg med at ammekalvar får i seg nok råmjølk
• Gi mjølk med sonde til påkjente kalvar som ikkje vil suga. Om du ikkje kan dette, rådfør deg med dyrlege. Husk at næring reddar liv!

Mjølkefôring

• Råmjølk/heilmjølk, 6-8 l/dag fordelt på meir enn to mål per dag. Avvenning ved 6-8 vekers alder eller når kalven et minst 3/4 kg kalvekraftfôr. Bruk gjerne syrna mjølk.
• Alternativ mjølkefôring: Heilmjølk til 4 vekers alder. Overgang til mjølkeerstatning i løpet av ei veke. Bruk moderate rasjonar mjølkeerstatning, dvs. 750-900 g pulver per kalv og dag. Følg nøye oppskrift på sekken for utblanding av pulver og vatn. Avvenning når kalven et minst ¾ kg kraftfôr/dag.

Kraftfôr og grovfôr

• Tidleg tilgang på friskt kraftfôr og velberga høy eller grassurfôr. Bruk gjerne kalvekraftfôr og høy til 10-12 vekers alder. Alle kalvar i bingen må ha plass til å eta grovfôr samtidig.

Vatn til kalvar

• Fri tilgang på reint og friskt vatn frå første dag. Væskebehov på 8-10 % av kroppsvekt per dag
• Behov for 2-3 l/dag så lenge kalven får mjølk og 10-12 l/dag etter avvenning når kalven får høy og kraftfôr (4 l vatn/ kg opptatt tørrstoff frå fôret)

Stell av kalven

• God kontakt med kalven frå første dag - nok tilsyn både inne og på beite
• Rein, tørr og trekkfri liggeplass.
• Nok plass
• Avhorning i god tid før omsetting

Omsetting av kalv

• Berre kalvar som er friske og i jamn, god vekst er aktuelle for omsetting. Sjå tilvekstkurve frå Nortura.
• Kalven skal vera avvendt frå mjølk minst 14 dagar før omsetting.
• Ver nøye med eigenerklæringa
• Kalv som får mjølk ved omsetting skal berre omsettast gjennom direkte avtalar mellom seljar og kjøpar.
• Innkjøpte kalvar bør stå i eige rom/avdeling dei to første vekene (seksjonering)
• Ved problem med sjukdom på innkjøpte kalvar, kontakt dyrlege og lag ein tiltaksplan.

Kalven på beite

• Kalven kan ut på beite så snart som råd når ein legg forholda til rette for det.
• Ver obs på trommesjuke hos kalvar som får mjølk og kraftfôr på beite
• Kalvar som ikkje går med mor si må få tilskot av kraftfôr når dei er yngre enn 5 månader.
• La gjerne ammekalvar ha tilgang på kalvegøyme med kraftfôr på beite (kraftfôrautomat)